Het gedrag dat je wél wilt

Marcel Dog Training

Gedragsproblemen bij honden

Hondengedragsdeskundige: gedragstherapie voor iedere hond!

Als je het ongewenste gedrag van je hond niet (tijdelijk) wilt onderdrukken maar blijvend wilt veranderen is het van groot belang om het huidige gedrag precies in beeld te krijgen en exact te begrijpen wat er aan de hand is. Waarom gedraagt de hond zich zoals hij zich gedraagt? Welk voordeel haalt hij hieruit, oftewel welke elementen zijn versterkend, belonend of bekrachtigd en maken dat dit gedrag zich voortzet en versterkt in de tijd?

Meest voorkomende gedragsproblemen bij honden

Trekken aan de lijn
Agressieve honden
Angstige e/o gestreste honden
Veel blaffen
Opspringen tegen mensen
Vechten om voedsel (baknijd)
Uitvallen naar mensen of honden
Overmatig beschermen
Gedragsprobleem: overmatig beschermen
Niet alleen kunnen zijn
Dingen kapot bijten
Gedragsprobleem: hond maakt dingen stuk
Niet luisteren naar commando's
Schooien of eten stelen
Gedragsprobleem: hond schooit

Praktijkvoorbeeld gedragsproblemen bij honden

Tijdens diverse huisbezoeken van Marcel Dog Training in het afgelopen jaar, waarbij onder meer een Golden Retriever en een Teckel nieuwe bezoekers agressief benaderden, bleken in beide situaties de honden opgewonden, onrustig, druk en sprongen ze op naar bezoekers. In een onverwacht moment hapt of bijt de hond zelfs naar bezoekers. Na grondige analyse komt de hondengedragstherapeut erachter dat er sprake is van een vorm van agressie namelijk “angstagressie”.

Een andere situatie waarin een beroep wordt gedaan op de vaardigheden en kennis van Marcel Dog Training is bij een familie met een Rhodesian Ridgeback. Bij aankomst constateert Marcel dat de Rhodesian Ridgeback uitvalt naar nieuwe bezoekers. Het gevaar is dat op basis van eerdere ervaringen een gedragstherapeut meteen denkt aan angstagressie en tot deze eindconclusie komt en gelijk een behandelplan en advies geeft.

Een nadere analyse van de situatie door Marcel Dog Training geeft echter aan dat de Ridgeback zijn etensbak bewaakt met grommen en bijten en dit gedrag heeft generaliseerd naar andere nieuwe of spannende situaties.

Door op tijd vast te stellen dat hier wel sprake is van agressie maar een wezenlijke andere vorm van agressie, namelijk een verdedigende agressie, voeragressie of in de volksmond “baknijd’, kan op tijd gevaarlijke situaties voorkomen worden en het probleem meteen in de kern worden aangepakt.

Honden zijn namelijk echte opportunisten en zullen succesvol gedrag na verloop van tijd ook in andere situaties gaan inzetten waardoor dit gedrag verergert als dit niet op tijd bij de bron wordt aangepakt. Een goede, zuivere analyse waarbij onbevooroordeeld wordt gekeken naar hond, eigenaar en omgeving is hierbij van groot belang.

Quick fix of blijvende gedragsverandering?

Er zijn geen quick fix of standaardoplossingen die duurzaam gedragsverandering realiseren. Voor bovenstaande voorbeelden geldt dat er meerdere mogelijke uitingen van agressief gedrag zijn naast angstagressie zoals bezitsagressie, defensieve agressie, territoriale agressie, spelagressie en agressie richting soortgenoten.

Ook agonistisch gedrag, het gedrag dat een hond kan vertonen als hij in een onzekere situatie wordt gebracht waarin deze niet weet wat van hem verwacht wordt en daarom zich agressief gedraagt, is een in het dagelijks leven regelmatig voorkomende vorm die niet altijd gezien wordt. Zodra dit door een hondengedragsdeskundige is geconstateerd, kan dit door positief en duidelijk leiderschap op korte termijn veranderen, omdat de hond nu meer richting krijgt en het niet meer allemaal zelf hoeft uit te zoeken, met alle spanningen en onzekerheden tot gevolg. Dit is in de praktijk vaak het geval omdat liefde voor honden vaak vertaald wordt naar veel affectie en weinig leiderschap; of andersom met te hard leiderschap waarbij honden in een gedragsmodus van fight, flight of avoidance (vermijdingsgedrag) kiezen. Een hond zal pas gewenst gedrag tonen en duurzaam zijn als de eigenaar en omgeving zien wat het de hond oplevert en het goed gedrag regelmatig beloond wordt (bekrachtigen).

Alleen als het exacte probleem bij deze hond kan worden vastgesteld kan een maatwerk oplossing worden geboden en effectief met een training gestart worden om het onderliggende gedragsprobleem op te lossen. Op deze manier voorkom je dat gedragsproblemen jarenlang blijven sluimeren waardoor het leerproces van de hond in zijn omgeving geblokkeerd wordt. Ook zal de eigenaar altijd onnodig scherp moeten blijven op alle mogelijke prikkels en situaties die ongewenst en gevaarlijk gedrag van zijn hond kunnen uitlokken. Gevolg is een gespannen energie in huis maar ook buitenshuis tijdens wandelingen en bezoeken aan familie of vrienden. Ondanks de goede bedoelingen van de eigenaren wordt hiermee onbewust een basis gelegd voor verdere ontwikkeling en dus escalatie van ongewenst gedrag van een hond!

Het aanleren van gewenst gedrag begint met het inzichtelijk maken van het gedrag wat wij van de hond WEL willen zien in plaats van het corrigeren van NIET gewenst gedrag omdat dit nooit een langdurig effect heeft alsook een ongewenst spanning bij hond en omgeving met zich meebrengt.

Een hondengedragstherapeut

Een goede gedragstherapeut zoekt altijd naar een oorzaak-verband van de gedragsproblemen en analyseert daarom altijd eerst grondig de gehele omgeving, voordat een oordeel met advies volgt. De kunst van het vak is om onbevooroordeeld te kijken naar het gedrag van de hond in relatie tot zijn omgeving. Welke prikkels zijn aanwezig en welke gedragingen vinden hierop plaats? Waarom gedraagt de hond zich zoals hij zich gedraagt?

Een te snelle conclusie trekken, vaak doordat in alle drukte slechts met half oor geluisterd wordt naar de eigenaar en tegelijkertijd de situatie vluchtig aanschouwd wordt, kan gemakkelijk een verkeerde diagnose opleveren. Dierengedrag is geen exacte wetenschap is en persoonlijke ervaringen en overtuigingen van mensen geven regelmatig een vertekend beeld op de realiteit. Wat doet dit vervolgens met de (jarenlange) ontwikkeling van het gedrag van je hond? Wordt dit wel beter of juist slechter en worden de gedragsproblemen groter? Het stellen van een juiste diagnose is niet eenvoudig en vraagt jarenlange ervaring, geduld en tijd maar het kan het verschil maken in een succesvolle gedragsverandering bij je hond en zijn omgeving!

Hondengedragstherapeut
Veel en kleine omgevings- en gedragsvariabele(n) kunnen in de snelheid gemakkelijk over het hoofd gezien worden en generalisaties zijn zo gemaakt. Ook wij hondengedragstrainers zijn tenslotte allemaal maar mensen. Belangrijk hierbij is dat een gedragstherapeut nooit moet generaliseren, niet te snel aannames moet maken en ieder geval apart moet analyseren voor iedere hond specifiek!
Het aanleren van sterk natuurlijk leiderschap met nadruk op een juiste lichaamshouding en rustige kalme energie in plaats van de traditionele mondelinge commando’s en het praten tegen de hond geeft snelle en stabiele resultaten in de praktijk!

Wat maakt een goede gedragstherapeut of gedragsdeskundige?

Hondengedrag is geen exacte wetenschap en er zijn veel en verschillende opleidingen. In Nederland is in de laatste jaren het beroep van gedragstherapeut of hondengedragsdeskundige ontstaan. Dit is een vrij beroep en is het moeilijk hierop een eenduidig antwoord te kunnen geven. Een goede opleiding is belangrijk maar praktijkervaring is van niet te onderschatten waarde want in de praktijk is alles toch net even wat anders.

Wat maakt Marcel Dog Training een geschikte gedragstherapeut (GT)?

Marcel heeft meer dan 30 jaar ervaring in het opvoeden en oplossen van allerlei problemen met honden. Hij heeft dit er altijd bij gedaan uit hobby en is hiermee professioneel aan de slag gegaan toen Corona toesloeg en zijn bedrijf geen toekomst meer had. Daarop besloot hij de puntjes op de i te zetten en naast alle opgedane ervaring en een kynologische opleiding zich te laten bijscholen met bruikbare praktische oplossingen voor zware gedragsproblemen bij honden, door naar Amerika te vliegen en zich te melden bij het opleidingscentrum van de bekende Dog Whisperer Cesar Millan. Bij zijn academie, Cesar’s Dog Psychology Center in de bergen van Los Angeles, heeft hij een schat aan bruikbare ervaring opgedaan door met de moeilijkste afgedankte asielhonden te mogen werken waarbij menig gevaarlijk en ongewenst gedrag in gewenst gedrag is veranderd waardoor deze honden weer geadopteerd konden worden.Sleutelwoorden in het optrainen van gewenst gedrag zijn voor Marcel Dog Training: diervriendelijke methoden, geduld, consequent zijn en liefdevol. Plezier hebben en willen doorpakken zijn vereist om succesvolle blijvende resultaten te kunnen boeken.

Spreek niet te snel over gedragsprobleem, maar kijk!

Wanneer mensen het hebben over een gedragsprobleem bedoelen ze vaak dat hun hond niet doet wat zij willen. Maar als je vraagt wat ze wél willen wordt snel voorbijgegaan aan wat de hond wil en vooral wat zijn behoeften zijn. Als deze belangrijke zaken niet boven water worden gehaald en alleen geëist wordt dat de hond luistert, wordt in feite voorbijgegaan aan de verklaring waarom een hond doet wat hij doet. Een hond wil bijvoorbeeld rust terwijl de eigenaar dit niet ziet en hem overal mee naar toe neemt waardoor hij overprikkelt raakt en zich niet sociaal gedraagt. Het gedrag van zijn hond is in feite een manier van communiceren. Wat wil jouw hond jou vertellen?Het niet achterhalen van feitelijk gedrag betekent in de praktijk dat er een eenzijdige relatie ontstaat waarbij voorbijgegaan wordt aan de behoefte van de hond. Waarom zou deze dan willen luisteren, wat voor positiefs levert hem dit op? Het resultaat van alle inspanning en trainingen is dan hoogstens dat dit ongewenste gedrag tijdelijk onderdrukt wordt. De gedragsproblemen komen in een later stadium vaak heftiger terug. Ook doet dit afbreuk aan het vertrouwen en de band met je hond waardoor het steeds lastiger wordt om je hond aan te sporen tot het gedrag wat je wilt.Zodra de basisbehoeftes van de hond duidelijk zijn geworden en zijn gedrag begrepen wordt, kan hiermee tot op zekere hoogte rekening worden gehouden zodat sneller het gedrag gerealiseerd wordt wat je in de praktijk wél wilt zien. Hiermee bouw je het respect en vertrouwen van je hond op en zal hij sneller bereid zijn om mee te werken.

De 7 belangrijkste behoeften van een hond

  1. Dagelijks voldoende beweging in buitenlucht samen met eigenaar en familieleden
  2. Rustig en assertief leiderschap: begeleid je hond in alle situaties zodat hij weet wat je wilt
  3. Voldoende rust en vrijheid
  4. Kijk naar zijn ras: welke taak, activiteit kun je hem dagelijks laten doen?
  5. Een vaste dagelijkse routine/patroon
  6. Introduceer nieuwe prikkels geleidelijk (zowel in tijd als afstand)
  7. Beloon goed gedrag en corrigeer zo min mogelijk

Houd altijd rekening met hoe een hond zijn omgeving waarneemt: eerst neus, dan ogen en als laatste oren! Woordelijke commando’s herhalen zijn dus vaak zinloos.